مرحله داشت زعفران:
زعفران گیاهی است چند ساله که پس از کاشت، ۷ تا ۱۰ سال متوالی محصول می دهد. بنابر این عملیات داشت در مزارع زعفران از اهمیت خاصی برخوردار است.
۱-آبیاری:
در نقاط مختلف بسته به وضع آب و هوایی منطقه از اوایل مهرماه تا دهه اول آبان ماه ، آبیاری زعفران شروع می گردد. با توجه به اینکه عمل آبیاری باعث تحریک گیاه شده ، گیاه زعفران را از خواب بیدار می کند، آب اول باید خیلی با دقت و حساسیت خاصی انجام گیرد تا برداشت زعفران با اشکال مواجه نشود. معمولا مزارع زعفران ۵ بار در سال آبیاری می شوند.
آب اول (بار آب): در مناطق سردسیر در اوایل مهر انجام می شود ، عمل سله شکنی پس از این آبیاری انجام می شود و سه هفته بعد گل ها نمودار می شوند.
آب دوم (زاچ آب): معمولا ۴۰ روز پس از آبیاری اول اتفاق می افتد. از ضروریات این آبیاری این است که قبل از آن می باید در حدود ۱۰۰کیلوگرم کود , در هکتار برای افزایش رشد رویشی در مزرعه پخش و سپس آبیاری کنیم.
دو آبیاری فوق در توسعه ریشه های پیاز زعفران و رسانیدن غذا به آنها ، رشد و نمو گیاه و درشت کردن پیاز دختر بسیار مهم اند.
آب سوم: در اثر رطوبت زمستانه علف های هرز در مزرعه می رویند. لذا در اوایل اسفند آبیاری سوم انجام می شود که عملیات وجین را آسانتر می کند. به همین دلیل به آبیاری وجین معروف است.
آب چهارم: این آب که تا اواخر اسفند ماه داده می شود، برای حفظ رطوبت پیاز در خاک مهم است و درشتی پیاز دختر را حفظ می کند. در سال های مرطوب و در نقاط سردسیر به همین چهار آب بسنده می شود.
آب پنجم (زرد آب): این آب که قبل از زرد شدن برگ های زعفران صورت می گیرد، آخرین آبیاری زعفران به حساب می آید ، معمولا در فروردین ماه صورت می گیرد.
توصیه: با توجه به محدودیت آب، کشاورزان از گسترش بی رویه سطح کشت که موجب تشنه ماندن مزرعه و در نتیجه کاهش عملکرد می گردد، خودداری نمایند.
زعفران کاران می باید از اهمیت آبیاری اسفند غافل نمانده و تاثیر مهم بارندگی های اسفند و فروردین را در درشت شدن پیازها از نظر دور ندارند.
۲-کوددهی:
زعفران گیاه قانعی است و با مصرف مقدار کمی از کودها محصول کافی به بار می آورد. بنابراین کشاورزانی که به مقدار زیاد از کودهای شیمیایی به خصوص کود فسفاته استفاده می کنند، خاک خود را مسموم و از حاصل خیزی می اندازند. تجزیه خاک در آزمایشگاه راه شما را برای کوددهی صحیح روشن می کند.
در ایران بسته به جنس زمین و عادات زارعین از ۲۰ تا ۸۰ تن کود گاوی پوسیده در هکتار مصرف می گردد. افزایش عملکرد گیاه زعفران در رابطه با نسبت کربن به ازت خاک واکنش بسیار مثبتی را نشان می دهد. بنابراین درمصرف ازت و کودهای آلی باید دقت کافی داشت. زیرا مصرف بیش از حد کودهای ازته باعث برهم زدن نسبت کربن به ازت خاک گردیده و عملکرد زعفران کاهش می یابد. خاک های کلسیم دار جهت رشد زعفران بسیار مناسبند و کودهای دامی به دلیل پتاسیم زیاد جهت رفع احتیاجات این گیاه استفاده می گردد. همچنین خاک های بسیار حاصلخیز به دلیل افزایش رشد سبزینه ای برای کشت زعفران مناسب نیستند.
مصرف کود حیوانی منافع دیگری هم دارد که عبارتند از:
۱ -مقاومت گیاه زعفران در مقابل یخ زدگی پیازها در زمستان خیلی بیشتر می شود.
۲ -کود حیوانی رطوبت خاک را نگه می دارد؛ لذا گیاه در مقابل خشکسالی بهتر مقاومت می کند.
۳ -پیاز از گرمای تابستان در زیر خاک کمتر صدمه می خورد.
توصیه:
مزرعه زعفران خود را فقط با کود حیوانی تقویت کنید. در مورد کود ازته توجه کنید .که اگر از ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار اوره بیشتر مصرف شود، گل آوری پیاز کاهش یافته و در عوض بچه زائی آن زیاد می شود.
از مصرف کود محلول کامل : (ازت، فسفر و پتاس )در اواخر بهمن یا اوایل اسفند ماه غافل نشوید.
تحقیقات نشان داده است که پس از بهمن ماه که پیاز زعفران ریشه های خود را از دست می دهد، مصرف یک بار از کود های محلول بسیار مفید خواهد بود. این کود توسط برگ های زعفران می تواند جذب و به پیازها منتقل کند ، و باعث درشتی آن ها شود و سال بعد تا ۳۰ درصد عملکرد را افزایش دهد.
۳-سله شکنی:
سله شکنی از عملیات مهم مرحله داشت می باشد ، و لازم است پس از آبیاری و به محض گاو رو شدن زمین مزرعه به نحوی که پیازها صدمه نبیند، سله شکنی انجام گردد. عمق سله شکنی نباید از ۵ تا ۸ سانتی متر بیشتر باشد.
سله شکنی باعث می شود که گل ها به آسانی از خاک بیرون آمده ،کود حیوانی با لایه سطح خاک مخلوط گردد. چنانچه عمل سله شکنی با تأخیر انجام گردد ،جوانه گل ها خود را به سطح خاک رسانده و سله شکنی موجب قطع آن ها می گردد.
۴-وجین و مبارزه با علف های هرز:
علف های هرز از طریق رقابت با گیاه از نظر جذب آب، مواد غذایی و نور خورشید سبب کاهش محصول می شوند. برای از بین بردن علف های هرز شیوه های زیادی وجود دارد.
اما معمولا از ترکیب دو یا چند روش نتیجه مناسب تری به دست می آید. با علف های هرز به روش های مکانیکی، زراعی، بیولوژیکی و شیمیایی مبارزه می کنند. اما در زراعت زعفران روش مکانیکی به ویژه وجین متداول است و روش شیمیایی با توجه به خواب تابستانی زعفران با سموم کم خطر عملی می باشد.
با توجه به این که بوته زعفران ضعیف، کوتاه و ظریف است، وجین از اهمیت بسیاری برخوردار است. زیرا چنانچه زمین کشت از وجود علف های هرز پاک نشود، پس از مدتی تمام مزرعه را پوشانده و نابودی آن ها به سختی امکان پذیر خواهد بود. بنابراین در پنج ماه بهار و تابستان که پیاز زعفران دوره استراحت تابستانی خود را می گذراند، می توان با استفاده از وسایل دستی و ماشینی به راحتی علف های هرز را از بین برد. کشاورزان از بردن ماشین آلات سنگین به داخل زمین خودداری کنند، زیرا این وسایل باعث کوبیدگی سطح خاک می شود.
اولین وجین بعد از برداشت گل ها و آبیاری دوم انجام می گردد تا علف های هرز از بین رفته و فاصله بین ردیف های کاشت که در اثر رفت و آمد افراد گل چین فشرده شده است، کولیده شده و نرم گردد.وجین دوم در صورت ضرورت به فاصله یک ماه از وجین اول جهت جلوگیری از استقرار علف های هرز زمستانه و عمل وجین های بعدی بنا به ضرورت در بهار و تابستان انجام می گردد.
۵-آفات زعفران:
کنه پیاز زعفران: خسارت این کنه به وسیله تغذیه مستقیم از پیاز بوده و با تولید زخم هایی بر روی پیازها آشکار می شود. پیازهای آلوده به کنه دارای لکه های سیاه و پوسیده ای می باشد. برگ های گیاهان آلوده به این آفت، کوتاه تر و باریک تر و زودتر از حد معمول خزان می شود. همچنین گل های زعفران در گیاهان آلوده، کوچک تر و ظریف تر و گاهی فاقد کلاله یا دارای کلاله های ضعیفی می باشند.
روش های پیشگیری:
عمق کاشت بسته به بافت خاک ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر انتخاب شود.
از پیازهای سالم و فاقد لکه های تیره برای کاشت استفاده شود.
پیازها قبل از کاشت، حتما با قارچ کش و کنه کش مناسب ضدعفونی شوند.
هر دو سال یک بار خاک زراعی سبک به ارتفاع ۱ تا ۲ سانتی متر در طول فصل تابستان پخش نمایید تا عمق کاشت پیازها ثابت بماند.
عمر بهره برداری از مزارع را کاهش دهید.
خسارت جوندگان:
از میان جوندگان، خرگوش و انواع موش ها دشمنان سرسخت زعفران هستند. هر کدام از این ها به شکل خاصی بوته زعفران را نابود می کنند.
۱٫خرگوش: از آنجا که در فصل زمستان در مناطق زعفران کاری تنها سبزی قابل توجه، علف سبز زعفران می باشد، خرگوش ها برای رفع گرسنگی علاقه زیادی به خوردن این سبزی خوش خوراک دارند. لذا خسارت خرگوش در این فصل از سال گاهی باعث انهدام مزرعه زعفران می شود. برای مبارزه با این جانور از تله گذاشتن، محصور کردن زمین و طعمه مسموم استفاده می شود.
۲٫موش ها: این جانور علاقه زیادی به پیاز زعفران دارد و به همین دلیل در مدت کوتاهی مزرعه را نابود می کند. موش ها را با روش های مناسب و توصیه شده توسط مراجع ذیصلاح از بین می برند.
۶-بیماری های زعفران:
الف) بیماری زوال زعفران: این بیماری در اثر پیدایش ریزوکتونیا و یولاسه در پیاز به وجود می آید. این قارچ به سطح پیاز حمله کرده، بر روی آن لکه های قرمز ارزنی شکل ایجاد و به تدریج به داخل پیاز نفوذ می کند. نفوذ این قارچ به داخل پیاز موجب برآمدگی هایی در سطح آن و پوسیدن و خشک شدن برگ ها می گردد. این قارچ محصولات دیگری چون سیب زمینی، چغندرقند و یونجه را نیز مورد حمله قرار می دهد. آبیاری زعفران قیمت پیاز زعفران
روش های مبارزه:
نکاشتن پیاز زعفران پس از گیاهان هم میزبان جمع آوری و سوزاندن پیازهای آلوده ضدعفونی کردن زمین با سولفور دو کربن به مقدار ۲۵۰ کیلوگرم در هکتار عدم کاشت پیاز زعفران در زمین های آلوده برای مدت ۶ تا ۸ سال
ب) بیماری سیاهک زعفران: عامل این بیماری قارچی به نام فوماکو است. این قارچ بر روی برگ های زعفران نشو و نما می کند و کم کم به پیاز زعفران می رسد. آبیاری زعفران قیمت پیاز زعفران
روش های مبارزه:
– جمع آوری و سوزاندن برگ ها و پیازهای آلوده
– ضدعفونی پیازها با سموم مناسب در مقابل بیماری های قارچی پیش از کاشت
ج) بیماری ورم پیاز: این بیماری تولید ورم های شاخی در سطح پیاز می کند. در این وضعیت پیازها معمولا کوچکتر از حد طبیعی شده و در ضمن خود بوته نیز کوتاه تر از حد طبیعی می شود.
